اندازه گیری گازهای صنعتی

آنالایزر گاز

دستگاه آنالایزر گاز دستگاهی است که جهت تشخیص، آشکار سازی و نمایش میزان گازهای آلاینده و گازهای قابل اشتعال و آشکارسازی نشتی گاز از مخازن یا محفظه های گازها از قبیل گازهای Co و Co2 بکار می رود. معمولا آنالایزرهای گاز قابلیت اتصال به کامپیوتر و انجام آنالیزهای مختلف را دارند و در برخی موارد دارای سنسور اختلاف فشار نیز می باشند.

مواد جامد یا مایع در اثر دریافت حرارت زیاد، گازهای سمی‌ای متصاعد می‌کنند که محیط اطراف خود را خطرناک می‌کنند. این گازها بسیار شبیه به هوای تنفسی عمل می‌نمایند و از اتمسفر جدا نمی‌شوند. مسمومیت‌هایی که بواسطه این گازها ایجاد می‌شود، درصورت درمان‌نشدن به‌موقع، موجب مرگ یا آسیب‌رسیدن به بخش‌هایی از سیستم تنفسی و عصبی شخص می‌شود. گازهای سمی به دلیل آنکه ازطریق استنشاق وارد بدن می‌شوند، به‌راحتی وارد جریان خون شده و پس از چند ثانیه خود را به مراکز عصبی رسانده و اثرات شدیدی از خود بر جای می‌گذارند. از جمله این گازهای سمی می‌توان اکسیدهای کربن، اکسیدهای سولفور، اکسیدهای نیتروژن، هیدروکربن‌ها و اکسید‌کننده‌ها را نام برد. از آنجا که برای کشف آنها نمی‌توان از یک فرمول یا روش معین استفاده کرد و می‌بایست برای هر یک از آنها روش بخصوصی بکار برد، از دستگاهی به نام آنالایزر Analayzer استفاده می‌شود.

آشکارسازهای گاز با هدف نظارت مداوم بر پدیده‌های فیزیکی و شیمیایی گازها ساخته می‌شوند تا در کمترین زمان ممکن و در لحظات اولیه نشت گاز خطرناک، هشدار اتوماتیک و در سطحی پیشرفته‌ تر کنترل تجهیزات ایمنی و حفاظتی را برعهده گیرند و از بروز حوادث ناگوار جلوگیری نمایند.

بطور مثال در میدان جنگ به آشکارسازهایی نیاز است که نسبت به عوامل شیمیایی، در هر شکل و حالتی، پاسخ دهند در چنین شرایطی هرگونه هشدار درمورد سموم شیمیایی به‌کارگرفته‌شده و تشخیص نوع آنها، می‌تواند از وقوع یک فاجعه جلوگیری کند.

انواع آنالایزرهای گاز

آنالایزرهای گاز با توجه به نوع مصرف به دو دسته زیر تقسیم می شوند:

۱-آنالایزرهای گاز محیط
آنالایزرهای گازهای محیط به دو بخش محیط صنعتی و هوای پاک تقسیم می‌شوند که بخش اول شامل دتکتورهای گاز و دتکتور تیوب و بخش دوم شامل ایستگاه‌های ثابت و سیار می‌باشند.

۲-آنالایزرهای گاز حاصل از احتراق
آنالایزرهای گازهای حاصل از احتراق نیز به دو بخش گاز خروجی دودکش صنایع و خروجی اگزوز خودرو تقسیم می‌شوند. آنالایزرهای خروجی دودکش صنایع به دو صورت ثابت و پرتابل می‌باشند که پرتابل آن، علاوه بر استفاده در صنایع نظامی و جنگ‌ها، در صنایع نفت و گاز کاربرد ویژه‌ای دارند.

اجزاء اصلی آنالایزر گاز

بطور کلی هر آنالایزر از چندین بخش تشکیل می‌شود که مهم‌ترین بخش آن، سنسور آن می‌باشد که وظیفه تشخیص شاخص موردنظر را به عهده دارد.

اطلاعات کسب‌ شده توسط سنسور مذکور، به‌ صورت داده‌های آنالوگ است که معمولاً این اطلاعات توسط مدار حالت‌دهنده Conditioning Circuits به بازه مقادیر قابل‌ فهم برای مدار تبدیل آنالوگ به دیجیتال Analog to Digital Convertor و یا پردازشگرها تبدیل می‌شود. پس از دیجیتال‌شدن، اطلاعات برای پردازش به ریز پردازشگرهای داخلی آشکارساز ارسال می‌گردند و بعد از تحلیل این اطلاعات و دریافت نتیجه موردنظر در این بخش، خروجی به مدار انتقال داده، برای ارسال به پردازنده و کنترل‌کننده کلی سیستم تحویل می‌شود که از نظر نوع این مدار، داده‌ها به پروتکل‌های ارتباطی مختلف تبدیل و ارسال می‌گردند.

در تشخیص نوع گاز، انتخاب سنسور بسته به نوع کاربرد و انتظاری که از سیستم وجود دارد، بسیار مهم است. چنانچه نوع سنسور و آشکارساز گاز بطور نامناسب انتخاب شوند، عملکرد تمامی سیستم با اختلال همراه خواهد بود. باید توجه نمود که هر سنسور مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارا است. لذا انتخاب نادرست سنسور، احتمال خروج از بازه عملکرد مناسب را در پی خواهد داشت.